Πολλαπλά είναι τα κτυπήματα που δέχεται η ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία τους τελευταίους μήνες αλλά καταφέρνει να αντιστέκεται. Όμως οι πιέσεις συνεχίζονται και αυξάνουν τόσο από την κακή κατάσταση της ναυλαγοράς στα φορτηγά πλοία, η οποία ακολουθεί την μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και ειδικά της Κίνας όσο και από τα ξένα συμφέροντα που με μπροστάρη την ΕΕ που θέλουν να την κομματιάσουν και να μοιράσουν τα υπάρχοντά της προς ίδιον όφελος.
Πρόβλημα έχει το ελληνικό νηολόγιο, η ελληνική σημαία, όπως συνηθίζεται να λέγεται, αφού ολοένα και λιγότεροι εφοπλιστές υψώνουν στα πλοία τους τη γαλανόλευκη γιατί κοστίζει ακριβά σε σύγκριση με άλλα νηολόγια κάτι που το μετράνε σε περίοδο κρίσης. Τον Δεκέμβριο του 2015 η δύναμη του υπό ελληνική σημαία εμπορικού στόλου κατά 1,3% υποχώρησε, έναντι πτώσης 2,2% τον αντίστοιχο μήνα του 2014, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχει η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Η ολική χωρητικότητα παρουσίασε μείωση κατά 1,2% έναντι αύξησης 1,9% τον Δεκέμβριο του 2014.
Παράλληλα, μειώθηκε και το εισρεύσαν ναυτιλιακό συνάλλαγμα που τόσο ανάγκη έχει η ελληνική οικονομία σε αυτές τις δύσκολες εποχές και μάλιστα κατά 50%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, αρχικά και πιο συγκεκριμένα, το πρώτο εξάμηνο του 2015 το ναυτιλιακό συνάλλαγμα ήταν 6,42 δισεκατομμύρια ευρώ σημειώνοντας αύξηση 2,13% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014 που ήταν 6,29 δισεκατομμύρια ευρώ.
Όμως το χρονικό διάστημα Ιουλίου – Οκτωβρίου 2015 το ναυτιλιακό συνάλλαγμα έφθασε μόνο τα 2,27 δισεκατομμύρια ευρώ σημειώνοντας μείωση 50,78% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014 που ήταν 4,62 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μείωση αυτή είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά των capital controls και της οικονομικής αστάθειας και ανασφάλειας που προκάλεσαν.
Την ίδια ώρα, ανταγωνιστικές σημαίες, μικρότερης δυναμικότητας από την ελληνική, ανοίγουν γραφεία στον Πειραιά, προσεγγίζουν τους Έλληνες πλοιοκτήτες και τους προσφέρουν γρήγορες διαδικασίες, χαμηλότερα τέλη από τα ελληνικά, αλλά και σχεδόν ελεύθερη επιλογή σύνθεσης πληρωμάτων.
Μέσα στο σκληρό αυτό ανταγωνιστικό περιβάλλον υπάρχουν Έλληνες πλοιοκτήτες που επιμένουν να στηρίζουν το ελληνικό νηολόγιο αν και επιβαρύνεται το συνολικό λειτουργικό κόστος του στόλου τους.
Σύμφωνα με την έρευνα της Marine Information Services, στην πρώτη 10άδα των εταιρειών που έχουν πλοία υπό ελληνική σημαία βρίσκονται:
– Όμιλος Ιωάννη Αγγελικούση που έχει τα 89 από τα 99 συνολικά πλοία του στόλου του της στο ελληνικό νηολόγιο.
– η Minerva του Ανδρέα Μαρτίνου με 39 από τα 60 πλοία,
– η Marmaras του Διαμαντή Διαμαντίδη με 35 στα 47,
– Alpha Tankers, Amethyst και Pantheon Tankers της Άννας Αγγελικούση-Κανελλάκη με 31 από τα 45 συνολικά του στόλου της
– η Eletson των Καρασταμάτη, Κέρτσικοφ και Χατζηελευθεριάδη με όλα της τα πλοία υπό ελληνική σημαία, 30 στα 30,
– η Euronav και Gaslog του Πήτερ Λιβανού με 22 από σύνολο 91
– οι εταιρείες Arcadia και Aegean της οικογένειας Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου με 20 από τα 28
– Ο Όμιλος Τσάκου με 18 από τα 70
– η NEDA της οικογένειας Φ.Λυκιαρδόπουλου με 17 από τα 23
– η AVIN της οικογένειας Βαρδινογιάννη με 17 στα 34.
– Στη λίστα ακολουθούν, μεταξύ άλλων, Η Cardif-Dryships-TMS-Ocean Rig του Γιώργου Οικονόμου με 15 από τα 108, η CHANDRIS (Hellas) με 14 στα 25, η Nereus Shipping του Μιχάλη Λαιμού και με τα 13 πλοία του στόλου της υπό ελληνική σημαία, η Kyklades Maritime του Αριστείδη Αλαφούζου με όλα τα πλοία του στόλου της, 13 τον αριθμό στο ελληνικό νηολόγιο η Sun Enterprises του Γιώργου Λιβανού με 12 στα 19, η Springfield του Ομίλου Ωνάση με 11 στα 24.
Λιγοστεύουν οι Ελληνες ναυτικοίΘέμα όμως υπάρχει και με τους Ελληνες ναυτικούς, ο αριθμός των οποίων μειώνεται συνεχώς. Με βάση τα αποτελέσματα της απογραφής πλοίων και πληρωμάτων της 20ής Σεπτεμβρίου 2014 που έκανε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) προέκυψε ότι:
■ Στα πλοία που απογράφηκαν απασχολούνταν την ημέρα της απογραφής 22.925 Ελληνες και ξένοι ναυτικοί, ενώ κατά την προηγούμενη απογραφή της 20ής Σεπτεμβρίου 2012 απασχολούνταν 22.880. Δηλαδή ο αριθμός των απασχολούμενων ναυτικών παρουσίασε αύξηση 0,2%. Εξ αυτών οι 12.663 ήταν Ελληνες, αριθμός μειωμένος κατά 2,8% σε σύγκριση με την προηγούμενη απογραφή, οπότε ήταν 13.026, ενώ οι 10.262 ήταν ξένοι (από 9.854).
■ Στα ελληνικά πλοία απασχολούνταν 21.315 ναυτικοί, από τους οποίους το 55,4% ήταν Ελληνες και το 44,6% ξένης εθνικότητας.
■ Στα ελληνόκτητα πλοία με ξένη σημαία συμβεβλημένα με το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) απασχολούνταν 1.610 ναυτικοί, εκ των οποίων το 53,5% ήταν Ελληνες και το 46,5% ξένης εθνικότητας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα για την κατανομή του ναυτεργατικού δυναμικού. Με βάση την απογραφή, 6.470 ναυτικοί (28,2%) υπηρετούσαν σε φορτηγά, 10.078 (44%) σε δεξαμενόπλοια, 5.813 (25,4%) σε επιβατηγά και τουριστικά και 564 (2,5%) σε λοιπά πλοία.
Από το σύνολο των 21.315 Ελλήνων και ξένων ναυτικών που υπηρετούσαν σε ελληνικά πλοία, το ανώτερο προσωπικό αποτελούσε το 32,5% (6.933 άτομα), το κατώτερο προσωπικό το 59,9% (12.769), οι δόκιμοι και το υγειονομικό προσωπικό το 7,4% (1.585) και το 0,1% (28 άτομα) δεν είχε ναυτική ειδικότητα.
Οσον αφορά στον στόλο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, επί συνόλου 1.387 πλοίων 100 ΚΟΧ και άνω, που περιλαμβάνονταν στο μητρώο του ΝΑΤ, απογράφηκαν 1.273 πλοία, εκ των οποίων 1.186 ήταν ελληνικά και 87 ελληνόκτητα υπό ξένη σημαία συμβεβλημένα με το ΝΑΤ. Από τα 1.186 ελληνικά πλοία, 1.078 ήταν εν ενεργεία, 108 σε αργία ή παροπλισμό. Από τα 87 ελληνόκτητα πλοία, συμβεβλημένα με το ΝΑΤ, τα 74 ήταν εν ενεργεία και 13 σε αργία ή παροπλισμό.
Η συνολική εικόναΠαρά το δυσμενές περιβάλλον στη ναυλαγορά του ξηρού φορτίου, η ελληνικών συμφερόντων ναυτιλία αύξησε το ποσοστό της σε χωρητικότητα σχεδόν στο 20%, από 17% την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Lloyd’s Register, που παρουσιάστηκαν στην ετήσια γενική συνέλευση της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. Ειδικότερα, ο ελληνόκτητος στόλος αριθμεί περίπου 4.500 πλοία (άνω των 1.000 τόνων ολικής χωρητικότητας ή gt) που αντιπροσωπεύουν το 19,63% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε dwt (χωρητικότητα εκτοπίσματος ή dead weight tonnage). Αυτό μεταφράζεται και στο 49,96% της χωρητικότητας σε dwt του στόλου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ελληνόκτητη ναυτιλία παραμένει στην πρώτη θέση διεθνώς. Με βάση τα αντίστοιχα προ έτους στοιχεία, ο ελληνόκτητος στόλος αριθμούσε 3.885 πλοία (άνω των 1.000 gt), αντιπροσωπεύοντας το 17% της παγκόσμιας χωρητικότητας.
Τα μεγέθη όμως της ελληνόκτητης ναυτιλίας είναι ακόμα μεγαλύτερα αν συμπεριληφθούν στα υπό εξέταση πλοία και μικρότερα των 1.000 τόνων ολικής χωρητικότητας αλλά ποντοπόρα.
Σε αυτή την περίπτωση, η ελληνική πλοιοκτησία εν γένει ελέγχει σε όρους χωρητικότητας 334,649 εκατομμύρια τόνους και 5.226 πλοία. Τα ελληνικά αυτά μεγέθη είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από αυτά της Ιαπωνίας, που είναι η δεύτερη διεθνώς ναυτιλιακή δύναμη σε όρους χωρητικότητας, και διπλάσια σχεδόν της τρίτης Κίνας. Η Γερμανία ακολουθεί τέταρτη.
Ο πιο ακριβός στόλοςΟ ελληνόκτητος εμπορικός στόλος εμφανίζει την υψηλότερη αξία παγκοσμίως. Η αξία του ενεργητικού του είναι μεγαλύτερη της αξίας των στόλων της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Νορβηγίας μαζί. Σύμφωνα με στοιχεία της VesselsValue.com, εταιρείας που ειδικεύεται στις αποτιμήσεις της ποντοπόρου ναυτιλίας, ο ελληνόκτητος ποντοπόρος στόλος αποτιμάται σήμερα στα 105,65 δισ. δολάρια, μεγάλο μέρος του οποίου, άνω του 60%, έχει χρηματοδοτηθεί από τράπεζες και private equity funds.
